Các nghiên cứu khoa học cho thấy, sữa mẹ là thức ăn luôn tự thay đổi
các thành phần dinh dưỡng phù hợp với quá trình phát triển của trẻ trong
năm đầu tiên, theo nhu cầu và khả năng tiêu hoá và trao đổi chất của
trẻ.
1. Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ trong năm đầu tiên
Sữa mẹ là một dạng mô sống ở thể lỏng tương tự như máu, với khoảng 4000
tế bào sống hoạt động trong 1ml sữa. Sữa mẹ là tập hợp phong phú các yếu
tố hoá sinh ở dạng đang hoạt động với một số lượng lớn các hormon và
yếu tố tăng trưởng. Trong sữa mẹ còn có ít nhất 60 loại enzim, và các
chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng mà không có bất cứ loại sữa nào có
được. So với sữa bò thì sữa mẹ ưu việt hơn rất nhiều về thành phần dinh
dưỡng.
Trong sữa bò hàm lượng protein cao hơn sữa mẹ gấp 3 lần - là hàm lượng
không thích hợp cho trẻ trong quá trình tiêu hoá. Thành phần cơ bản của
protein sữa mẹ và sữa bò là casein và whey - nhưng trong sữa bò tỉ lệ
giữa 2 thành phần này là 3:1 còn trong sữa mẹ là 1:3 - đây là tỷ lệ lí
tưởng cho quá trình tiêu hoá của trẻ. Trong sữa mẹ chất alpha-
lactoglobulin chiếm ưu thế- trong khi ở sữa bò chất beta- lactoglobulin
lại là chủ yếu. Beta- lactoglobulin là tác nhân gây dị ứng cho trẻ.
Sữa mẹ cho năng lượng cao hơn sữa bò. Chất đường trong sữa mẹ có nhiều
lactose gấp 2 lần sữa bò, rất cần thiết cho sự phát triển thần kinh và
giúp các vi khuẩn có ích trong đường ruột phát triển. Chất béo cao hơn
sữa bò trong sữa mẹ có vai trò là chất chuyên chở những vitamin tan
trong chất béo như vitamin A và D cùng với axít linoleic - đóng vai trò
sống còn cho sự phát triển thần kinh và các chức năng mô. Hàm lượng
vitamin A trong sữa mẹ cao gấp 2 lần sữa bò, nên trẻ bú sữa mẹ không bao
giờ thiếu vitamin A.
Việc cho con bú sữa mẹ trong năm đầu tiên đang được khuyến khích tại
nhiều nước châu Âu. Tại Thuỵ Điển đã có 98% phụ nữ cho con bú hoàn toàn
sau khi sinh.
2. Cho con bú là sự đáp ứng đầy đủ các chất dinh dưỡng theo nhu cầu của trẻ
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, sữa mẹ là thức ăn luôn tự thay đổi các
thành phần dinh dưỡng phù hợp với quá trình phát triển của trẻ trong
năm đầu tiên, theo nhu cầu và khả năng tiêu hoá và trao đổi chất của
trẻ. Cơ thể người mẹ như một tổ hợp các nhà máy sản xuất chất dinh dưỡng
- theo nhu cầu từng tháng tuổi và khả năng trao đổi chất của trẻ- tự
động cung cấp chính xác lượng dinh dưỡng và các vitamin, khoáng chất.
3. Cho con bú là biện pháp phòng ngừa hữu hiệu bệnh dị ứng cho trẻ
Dị ứng thức ăn là bệnh thường gặp ở trẻ với các triệu chứng: Đi ngoài,
táo bón, mẩn da, sổ mũi, viêm họng... Bệnh dị ứng tiến triển lệ thuộc
vào hai yếu tố đó là di truyền và môi trường. Việc cho con bú là loại bỏ
được yếu tố môi trường. Trong sữa mẹ có chứa kháng thể IgA tạo trong
đường hô hấp của trẻ lớp bảo vệ ngăn chặn sự thâm nhập của các yếu tố
gây dị ứng. Ngoài ra trong sữa mẹ còn có các enzym tiêu hoá, giúp đẩy
nhanh quá trình tiêu hoá làm giảm
nguy cơ dị ứng.
4. Cho con bú sữa mẹ có tác động tích cực tới việc phát triển trí não của trẻ
Việc hàng ngày bế ẵm và
âu yếm khi cho con bú giúp trẻ phát triển
trí tuệ cảm xúc và trí thông minh. Các nhà nghiên cứu tại Thuỵ Điển và
Anh cho thấy, nhưng đứa trẻ được bú sữa mẹ trong năm đầu nhanh biết nói
và học sáng dạ hơn, đến khi trưởng thành là những người có tính tự lập
cao, có IQ cao hơn so với những đứa trẻ chỉ được bú mẹ 1-2 tháng đầu
hoặc không được bú mẹ.
Nghiên cứu của Đại học McGill (Canada) cũng cho thấy các cháu bé nuôi
bằng sữa mẹ khi lên 6 tuổi làm các test IQ tốt hơn 25% so với các cháu
nuôi bộ. Tất cả những nghiên cứu của các trường Đại hcọ danh tiếng đều
cho thấy việc nuôi con bằng sữa mẹ nâng cao sự nhận thức ở trẻ nhỏ.
5. Cho con bú làm gia tăng sức đề kháng của trẻ trước các bệnh thông thường và các bệnh tim mạch
Sữa mẹ trong những ngày đầu chứa nhiều protein. Trong đó 50% hàm lượng
protein là các globulin miễn dịch (chủ yếu là IgA), có tác dụng chống
lại các vi khuẩn,
virus gây bệnh. Các kháng thể này nằm trong
đường ruột có tác dụng chống lại các vi khuẩn gây bệnh, ngăn chặn các
loại virus và làm trung hoà các độc tố. Trong khoảng 2 tháng đầu tiên,
sữa mẹ được coi là liều văcxin hiệu nghiệm cho cơ thể non yếu của trẻ.
Các nghiên cứu cho thấy, ngoài sữa mẹ không có bất cứ một loại sữa nào
có chứa các kháng thể này. Sữa non còn giúp trẻ giải phóng cứt su, làm
giảm nguy cơ tiến triển bệnh vàng da sau khi sinh. Các khảo cứu gần đây
tại Phần Lan cho thấy, chỉ có khoảng 25% trẻ bú sữa mẹ hay bị đau ốm,
trong khi đó có tới 97% trẻ không bú sữa mẹ bị đau ốm thường xuyên.
Trẻ bú sữa mẹ (ít nhất 6 tháng đầu) có thể tránh được nguy cơ mắc nhiều
loại bệnh cấp và mãn tính như tiêu chảy, nhiễm trùng đường hô hấp... Vì
trong sữa mẹ có chứa chất globulin miễn dịch. Trong sữa mẹ có
lactoferin- một protein gắn với chất sắt ngăn chặn sự phát triển của một
số vi khuẩn có hại. Sự hiện diện của dưỡng chất tự nhiên nucleotide
trong sữa mẹ với hàm lượng 69-72mg/l giúp tăng cường đề kháng với bệnh
nhiễm khuẩn như bạch hầu, viêm màng não.
Các nghiên cứu tiến hành tại Thuỵ Điển và Anh cho thấy, những trẻ bú sữa
mẹ trong năm đầu ít mắc các bệnh như béo phì, vữa xơ động mạch và huyết
áp cao.
6. Cho bú sữa mẹ giúp trẻ phát triển tốt hệ thần kinh
Trong sữa mẹ tỉ lệ giữa các axit amin, các loại axit béo không no, các
vitamin và khoáng chất rất phù hợp cho sự phát triển của hệ thần kinh
trẻ. Trong giai đoạn đầu mới sinh, trẻ có nhu cầu lớn về số lượng
cholesterol cần thiết để tạo lớp vỏ bọc bảo vệ dây thần kinh. Chỉ có sữa
mẹ mới đáp ứng được về tỉ lệ cholesterol cho trẻ. Một trong số những
axit amin cần thiết cho sự phát triển của hệ thần kinh và não bộ của trẻ
là taurine chỉ có trong sữa mẹ. Bản thân cơ thể trẻ không tự tổng hợp
được loại axit này và nó cũng không có trong các loại sữa động vật khác.
Do vậy sữa mẹ là nguồn duy nhất cung cấp cho trẻ taurine để phát triển
não bộ và võng mạc mắt.
7. Trẻ bú sữa mẹ ít bị bệnh tiểu đường ở tuổi trung niên
Các nghiên cứu tại Mỹ và Phần Lan cho thấy, chỉ có sữa mẹ mới bảo đảm
hàm lượng thích hợp đường lactose- vật liệu chính sinh nhiệt lượng, giúp
hấp thụ đầy đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể trẻ. Đường lactose
trong sữa mẹ, phân hủy rất chậm và từ từ , giải phóng nhiệt lượng thích
hợp cho cơ thể trẻ, duy trì hài hoà nồng độ đường trong máu. Sữa bò hay
những sữa nhân tạo có chứa đường lactose và sacharose vào cơ thể trẻ
phân huỷ nhanh, dễ gây đột biến nồng độ đường trong máu - đây là tiền đề
gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
8. Trẻ bú sữa mẹ ít bị nguy cơ mắc loãng xương và thoái hoá cột sống khi về già
Các nghiên cứu tại Trung tâm Trẻ em Ba Lan cho thấy, tỷ lệ giữa các
khoáng chất canxi phôtpho và magnez có trong sữa mẹ là tốt nhất cho sự
phát triển hệ xương của trẻ. Các hợp chất của protein sữa mẹ hấp thụ
hoàn hảo hàm lượng sắt đáp ứng nhu cầu phát triển cơ thể. Những yếu tố
này có tác động rất lớn tới sự phát triển bền vững lâu dài của hệ xương
cho tới khi về già. Các nghiên cứu tại Ba Lan cho thấy, những trẻ được
bú mẹ trong năm đầu tiên ít bị nguy cơ loãng xương gấp 3-5 lần so với
những người khi mới sinh không được bú sữa mẹ.
9. Việc bú mẹ giúp phát triển đồng bộ hệ cơ xương ổ miệng
Những trẻ được bú mẹ rất ít bị mắc các khuyết tật về phát âm, vì việc bú
mẹ giúp bé phát triển đồng bộ hệ cơ xương ổ miệng và má.
10. Ít quậy phá khi ở tuổi thiếu niên và trưởng thành
Các nghiên cứu mới đây tại Mỹ cho thấy, những cháu được nuôi bằng sữa mẹ
ít quậy phá và ít gặp những rắc rối trong gia đình. Khảo cứu được tiến
hành trên 9 nghìn trẻ em ở lứa tuổi 13-26 cho thấy, chỉ có 10% các cháu
nuôi bằng sữa mẹ gây quậy phá tại trường hay ngoài phố, trong khi đó 43%
các cháu nuôi bộ luôn có vấn đề tại trường và đường phố.
11. Cho con bú giúp bảo vệ sức khỏe của người mẹ
Cho con bú sẽ giúp dạ con của người mẹ sẽ sớm co lại như lúc ban đầu.
Như vậy, sẽ làm giảm băng huyết, tránh thiếu máu và giảm nguy cơ ung thư
buồng trứng, ung thư vú cho người mẹ.
Nghiên cứu tại bệnh viện Brigham and Women tại Boston (Mỹ) cho thấy, những
phụ nữ
nuôi con bằng sữa của mình ít có khả năng bị viêm khớp mãn tính hơn
những người không cho con bú. Những người mẹ cho con bú được 24 tháng sẽ
giảm 50% nguy cơ viêm khớp.
Những bà mẹ nuôi con bằng sữa của mình ít bị nguy cơ ung thư và loãng
xương. Khi cho con bú cơ thể gia tăng giải phóng hormon prolactin tác
động tích cực tới tâm lý người mẹ, giảm những mệt mỏi và stress.
